Overzicht

Onderzoek UMC Utrecht en Amsterdam UMC

Adjuvante chemotherapie verbetert overleving van patiënten met ondergestadieerd rectumcarcinoom

  • 18 december 2023

Een retrospectieve analyse van gegevens uit de Nederlandse Kankerregistratie toont aan dat adjuvante chemotherapie (ACT) de algehele overleving verbetert bij patiënten met een klinisch lymfeklier-negatief (cN0), maar pathologisch lymfeklier-positief (pN+) rectumcarcinoom. Dit onderzoek, uitgevoerd door onderzoekers van UMC Utrecht en Amsterdam UMC onder leiding van dr. Robert Jan Kwakman (internist-oncoloog UMC Utrecht), heeft belangrijke implicaties voor de behandeling van deze patiëntengroep.

Beeld: Amsterdam UMC

Het klinisch stadiëren van rectumcarcinoom wordt beperkt door de suboptimale gevoeligheid van MRI voor de detectie van regionale lymfekliermetastasen. Hierdoor worden sommige patiënten ondergestadieerd en krijgen ze geen neoadjuvante (chemo)radiotherapie. Hoewel de Nederlandse richtlijn geen ACT aanbeveelt voor rectumcarcinoom, zijn sommige van deze patiënten toch met ACT behandeld volgens lokaal beleid. Dit onderzoek beoogde het effect van ACT bij deze patiënten te evalueren.

De onderzoekers verzamelden gegevens van 34.724 patiënten met een rectumcarcinoom die tussen 2008 en 2018 een totale mesorectale excisie (TME) hadden ondergaan. Bij 21,8% van 13.861 patiënten die preoperatief gestadieerd waren als cN0 bleek postoperatief sprake van pN+. Bijna de helft van deze patiënten (1466, 48,6%) had geen neoadjuvante behandeling ondergaan en werd geïncludeerd in het onderzoek. In deze groep ontvingen 290 (19,8%) patiënten ACT en 1176 (80,2%) geen ACT. De patiënt en tumorkarakteristieken werden succesvol gebalanceerd in beide groepen door middel van stabilised inverse probability treatment weighting, waarna behandeling met ACT een significant betere 5jaars overleving liet zien (74,2% versus 65,3%; hazard ratio 0,70; 95% betrouwbaarheidsinterval 0,49-0,99).

Deze studie toont een significante overlevingswinst voor ACT bij patiënten met een cN0 maar pN+ rectumcarcinoom die alleen met een TME zijn behandeld. Idealiter wordt dit in een prospectief onderzoek bevestigd, maar in het verleden zijn gerandomiseerde studies voor ACT bij rectumcarcinoom niet haalbaar gebleken. Bovendien heeft eerder retrospectief onderzoek in Amerika vergelijkbare resultaten opgeleverd. De onderzoekers adviseren dan ook om ACT te bespreken bij deze patiëntengroep.

De resultaten van het onderzoek zijn recent gepubliceerd in European Journal of Cancer.